Nie tak dawno temu przez Polskę przetoczyła się fala afer związanych ze SKOK-ami. Wiele z nich okazało się niewypłacalnych, inne zostały przejęte przez instytucje bankowe, a w niektórych kontrole wykazały daleko idące nieprawidłowości. W rezultacie wiele osób do dzisiaj obawia się zaciągania kredytów w SKOK-ach. Czy jednak naprawdę jest się czego bać?
Czym jest SKOK?
Akronim SKOK jest skrótem od “spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa”. SKOK, pomimo faktu, że działa w praktycznie takim samym zakresie jak bank, opiera swoje istnienia na odrębnym ustawodawstwie (Ustawa z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych). Jednocześnie SKOK jest instytucją równie bezpieczną jak bank – podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, a powierzone mu depozyty gwarantuje BFG (Bankowy Fundusz Gwarancyjny). W praktyce różnice pomiędzy bankiem a SKOK-iem są dzisiaj, szczególnie z punktu widzenia klienta, czysto symboliczne i polegają np. na możliwości uczestniczenia klienta-członka w wyborze niektórych organów spółdzielni oraz na tym, że SKOK-i nie mogą obsługiwać niektórych kategorii klientów instytucjonalnych.
W chwili obecnej w Polsce działa kilkadziesiąt Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych, które, oprócz charakterystycznego logo, nazwy i formy prawnej, często więcej dzieli niż łączy: są SKOK-i wielkie, działające na terenie całego kraju, jak i takie, których obszar działalności pokrywa się z obszarem jednego miasta czy powiatu. Każdy SKOK ma swoje własne władze, statut, regulaminy oraz procedury dotyczące udzielania kredytów i pożyczek. Oprócz tego zupełnie różne może być podejście władz SKOK-u do udzielania kredytów niektórym grupom klientów.
SKOK – oferta dla klientów
Oferta SKOK jest w dzisiejszych czasach całkiem podobna do oferty bankowej. Jeżeli idzie o depozyty – podlegają one takiej samej ochronie jak w przypadku depozytów bankowych (czyli: do sumy, stanowiącej równowartość 100 tysięcy Euro, w przypadku upadłości kasy, Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypłaca klientowi całą równowartość zgromadzonych w SKOK oszczędności).
Nieco inaczej ma się sytuacja, jeżeli idzie o kredyty. SKOK jest instytucją nadzorowaną przez KNF, więc jakość jego portfela kredytowego również podlega badaniu przez tą właśnie komisję. W dalszym ciągu wielu uważa jednak SKOK-i za miejsca gdzie można uzyskać kredyt nieco łatwiej niż w placówce bankowej. Nie jest to do końca prawdą, a wszystko zależy od indywidualnej sytuacji danego klienta.
Kredyt w SKOK dla klientów ze złą historią
Jeżeli mówimy o złej historii, możemy mieć na myśli kilka różnych sytuacji.
Zdecydowanie nie otrzyma kredytu ani pożyczki w SKOK osoba, która ma aktualnie przeterminowane zobowiązania, widoczne w raportach BIK lub innych, sprawdzanych przez dany SKOK, bazach danych. Jak wspomniano wyżej, kasy podlegają nadzorowi – jeżeli więc ktoś do tej pory nie radził sobie ze spłatą zobowiązań, to udzielanie mu nowych pożyczek nie będzie akceptowane. Podobnie ma się sprawa z osobami, z których ściągane są przez komornika należności (niekiedy można spotkać się z wyjątkami, dotyczącymi regularnie egzekwowanych alimentów).
Jeżeli jednak mówimy o złej historii kredytowej, która stanowi już przeszłość – jak najbardziej można starać się o uzyskanie kredytu w SKOK. Szczególnie, jeżeli nie dopuściliśmy do powstania znaczących przeterminowań, a liczba kredytów lub ich rat, z jakimi zalegaliśmy, nie była wielka.
Powodem odmowy udzielenia kredytu może być w kasie, podobnie jak w banku, zbyt duża liczba zapytań, widocznych w raporcie BIK. Nie powoduje ona co prawda bezpośredniego pogorszenia historii, jednak rzutuje na punktację Biura Informacji Kredytowej, widoczną dla analityków SKOK.
Jeśli jednak nawet nasza historia nie jest idealna, to w wielu SKOK-ach możemy też uzyskać pożyczkę po przedstawieniu dodatkowego zabezpieczenia (na przykład poręczenia).
Warto również wiedzieć, że zarówno kredyty udzielone przez SKOK-i, jak i składane w nich zapytania, są widoczne później dla innych użytkowników danych Biura Informacji Kredytowej. Warto więc dbać o swoją reputację i rzetelnie spłacać również i te kredyty.
Kredyt w SKOK dla osób z chwilówkami i pożyczkami pozabankowymi
Wiele banków z nieufnością podchodzi do klientów, korzystających z pożyczek pozabankowych i chwilówek. W przypadku SKOk-ów posiadanie zobowiązań parabankowych również nie jest mile widziane, ale nie dyskwalifikuje z góry klienta. W niektórych wypadkach możemy liczyć na to, że pewne zobowiązania z tego sektora nie będą widoczne w pobieranych przez SKOK raportach, w innych – na nieco większy niż w typowym banku liberalizm osób podejmujących decyzje kredytowe. Co ważne – w SKOK-u, w odróżnieniu od podmiotów bankowych, decyzje kredytowe zawsze podejmuje człowiek, nie komputerowy algorytm.
Pożyczki w SKOK dla osób z nieudokumentowanym źródłem dochodów
Wspomniano wyżej o tym, że decyzje w SKOK są nieco bardziej liberalne niż w bankach. Liberalizm ten ma jednak swoje granice – SKOK podlega nadzorowi finansowemu, więc osoby z dochodami, których nie będą w stanie udokumentować, nie mogą za bardzo liczyć na uzyskanie kredytowania w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo- Kredytowej.
Pożyczki w Spółdzielczej kasie Oszczędnościowo-Kredytowej dla osób bez zdolności kredytowej
Ponieważ dochód osoby, starającej się o pożyczkę w SKOK, powinien być udokumentowany, a instytucje te pobierają raporty BIK, zawierające dane o udzielonych i aktualnie spłacanych kredytach, ważną kwestią jest zdolność kredytowa starającego się o pożyczkę. W największym skrócie – chodzi o to, by osoba, uzyskująca finansowanie w SKOK, była w stanie regulować zarówno raty dotychczasowych zobowiązań, jak i nowo zaciąganego kredytu.
W przypadku braku zdolności kredytowej można oczywiście zawsze zawnioskować o częściową konsolidację zobowiązań (spłacenie z zaciąganego kredytu części lub całości dotychczasowych pożyczek), co zapewne i tak zostanie zaproponowane przez obsługę.
Jakiego typu pożyczki oferują SKOK-i i jak je uzyskać?
Zdecydowaną większość pożyczek, udzielanych przez SKOK, stanowią pożyczki ratalne na dowolny cel. W przypadku takich pożyczek nie ma konieczności dokumentowania faktu wydatkowania środków w określony sposób. Wyjątek może stanowić konsolidacja zobowiązań (możemy zostać poproszeni o dostarczenie potwierdzeń zamknięcia danego kredytu po jego spłacie lub dokumenty, potwierdzające numery kont do spłaty – przed uruchomieniem nowego zobowiązania w SKOK) lub kredyt hipoteczny udzielany przez kasę (stosunkowo rzadko spotykany na rynku).
Do wniosku o udzielenie pożyczki musimy załączyć przewidziane w regulaminach poszczególnych spółdzielni dokumenty, potwierdzające naszą tożsamość i dochody, następnie – oczekiwać na decyzję kredytową. Ta ostatnia może być podjęta tego samego dnia, lecz może się zdarzyć – szczególnie w sytuacji, gdy nasza historia kredytowa daleka jest od ideału – że decyzja podjęta będzie z kilkudniowym opóźnieniem.
Co się stanie z pożyczką, jeżeli SKOK upadnie?
Odpowiadając na to pytanie, należy rozważyć dwie sytuacje.
Jeżeli dojdzie do przejęcia Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej przez bank (a takie przypadki zdarzają się najczęściej), pożyczka zostanie przejęta wraz z nią – co najwyżej po jakimś czasie możemy otrzymać oficjalne pismo z banku, z prośbą o regulowanie rat na nowy numer konta. Co ważne, wszelkie postanowienia, zawarte w umowie, zachowują swoją ważność.
Podobnie dzieje się, gdy dochodzi do faktycznej upadłości kasy – w takiej sytuacji nasze wpłaty posłużą syndykowi do spłaty zobowiązań upadłego SKOK-u. Kwota zobowiązania, jak i warunki, na jakich jest spłacane, nie ulegną znaczącym zmianom (zdecydowanie nie dojdzie jednak do anulowania kredytu).
Dla kogo przeznaczone są pożyczki Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych?
Przede wszystkim należy zaznaczyć, że nie wszystkie SKOK-i podejmują się obsługi klientów spoza podstawowego terenu swojego działania (a ten potrafi być, szczególnie w wypadku najmniejszych kas, naprawdę niewielki).
Dla wielu osób zaporowa może okazać się cena kredytu w SKOK – kredyty udzielane przez te spółdzielnie plasują się, niestety, wśród droższych na rynku. SKOK nie jest więc rozwiązaniem pierwszego wyboru dla osób z dobrą historią, wysokimi dochodami i wysoką zdolnością kredytową. Do wad tych instytucji należy również rozbudowany proces zapisu do spółdzielni – w praktyce jednak wszelka dokumentacja z nim związana jest uzupełniana przez personel placówki, klient jedynie sprawdza poprawność danych.
Niewątpliwą zaletą pożyczki w SKOK jest jednak stosunkowa łatwość uzyskania finansowania (jeżeli porównań dokonamy w stosunku do największych instytucji bankowych) oraz duża elastyczność przy podejmowaniu decyzji kredytowych: jeżeli nawet nasza historia kredytowa nie jest idealna, ale dysponujemy stabilnym dochodem lub jesteśmy w stanie przedstawić dodatkowe zabezpieczenie – mamy szansę na otrzymanie pożyczki. Finansowanie w SKOK-u jest też dobrą opcją dla osób, które chcą się pozbyć chwilówek i innych, podobnych do nich zobowiązań – uzyskane w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej pożyczki będą z pewnością tańsze.
Czy pożyczka w SKOK jest bezpieczna?
Każda Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa jest nadzorowana przez państwowe instytucje rynku finansowego – można więc spokojnie przyjąć, że pożyczki udzielane przez SKOK są równie bezpieczne, jak pożyczki bankowe. Oczywiście do kredytów SKOK-owskich stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zobowiązań bankowych. Jeżeli więc na przykład ktoś zaciągnie pożyczkę w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej, a później znajdzie lepszą ofertę lub po prostu się rozmyśli, ma prawo do odstąpienia od umowy kredytu w ciągu 14 dni od jej podpisania -,podobnie jak w przypadku zobowiązań zaciągniętych w banku. Kredyty zaciągnięte w SKOK nie mogą mieć oprocentowania wyższego, niż przewidziane w odpowiednich przepisach (np. Ustawie o kredycie konsumenckim z 12 maja 2011 roku). Członkowi SKOK przysługują też w praktyce wszelkie uprawnienia (w tym – przede wszystkim – związane z ochroną danych osobowych oraz poufnością wszelkich procesów, jakie SKOK wykonuje na jego rzecz), jakie mają klienci klasycznej bankowości.